Thiên tài toán học giải trí bằng toán học
Vi Đông Dịch, 33 tuổi, còn được gọi là “Vi Thần” vì bộc lộ tài năng toán học từ nhỏ, đạt được nhiều giải thưởng và thành tựu nghiên cứu. Anh đang làm giảng viên khoa Toán – giáo sư dự bị tại Đại học Bắc Kinh.
Anh sinh ra trong gia đình tri thức, bố mẹ đều giảng dạy tại Đại học Kiến trúc Sơn Đông. Cha anh, Vi Trung Lễ, từng là Phó viện trưởng Viện Khoa học, ủy viên Hội Toán học tỉnh Sơn Đông, từng nhận danh hiệu Nhà giáo ưu tú quốc gia.
Theo lời kể của một nhân viên trường Đại học Kiến trúc Sơn Đông, có một giai thoại thú vị về cách giáo dục của nhà giáo Vi Trung Lễ với con trai của mình.
“Chúng tôi thường được nghe chuyện giữa hai cha con. Khi rảnh rỗi, họ hay đùa nhau ‘Nào, cùng giải một bài toán’. Đáng tiếc là vài năm trước, thầy Vi Trung Lễ đã qua đời”, người nhân viên viết.
Vi Đông Dịch – Vi Thần, thiên tài toán học của Trung Quốc
Trong nhà Vi Thần có rất nhiều sách toán, từ cơ bản đến nâng cao. Năm lớp 1, Vi Đông Dịch đọc cuốn “Trường Toán của Hoa La Canh”, từ đó bắt đầu say mê môn Toán. Cuốn sách chỉ toàn bài toán khó, nhưng từ khi giải được bài đầu tiên, Vi Đông Dịch đã cảm nhận niềm vui khác biệt và coi đó như hình thức giải trí.
Hoa La Canh (1910-1985), quê ở Giang Tô, là người sáng lập và tiên phong trong nhiều lĩnh vực Toán học ở Trung Quốc, là một trong những nhà Toán học người Trung Quốc có ảnh hưởng nhất trên thế giới.
Khi cô giáo tiểu học yêu cầu viết nhật ký hàng tuần, Vi Đông Dịch viết: “Cuối tuần rảnh rỗi, đứng trên ban công nhà nhìn xuống, thấy một con ếch đang nhảy tưng tưng. Nhìn đường nhảy của con ếch sao mà giống đường xoắn ốc hyperbol thế”.
“Từ khi thích toán đến khi đoạt giải, mọi việc đến với con tôi đều tự nhiên. Cháu thực ra rất bình thường, có nhiều điểm yếu trong học tập và cuộc sống, như môn Văn và tiếng Anh”, mẹ của Vi Đông Dịch khi đó trả lời phỏng vấn qua điện thoại.
Vi Đông Dịch không bao giờ chơi game online, thỉnh thoảng lên mạng để tìm đề toán, đôi khi mở tivi xem thời sự, không thích bóng rổ hay bóng đá. Sau kỳ thi Olympic ở Tây Ban Nha, đoàn trưởng cho các học sinh hai ngày tự do tham quan nhưng Vi Đông Dịch từ chối.
“Tôi không thích du lịch, phải ra ngoài từ sáng đến tối, lâu quá, mệt lắm”, anh giải thích khi trả lời phỏng vấn.
Vi Thần “gây bão” vì mở tài khoản MXH
Mới đây, thiên tài toán học người Trung Quốc lại tiếp tục “gây bão” mạng xã hội khi lần đầu tiên mở tài khoản Douyin.
Chỉ với một video dài 4 giây nói hai câu đơn giản: “Xin chào, tôi là Vi Đông Dịch. Đây là tài khoản của tôi”, giáo sư dự bị của Đại học Bắc Kinh đã thu hút 25 triệu người theo dõi chỉ trong 9 ngày.
Người xem bị thu hút bởi hàm răng cửa thiếu mấy chiếc của anh. “Nhìn răng cùng vóc dáng gầy gò của anh ấy kìa. Đại học Bắc Kinh và xã hội nên có trách nhiệm hơn với sức khỏe của anh ấy, vì anh ấy đã cống hiến rất nhiều cho nền toán học Trung Quốc”, một người bình luận.
Một số người dùng mạng, trong đó có người dẫn chương trình nổi tiếng của CCTV Triệu Phổ, bày tỏ lo ngại làm thế nào để Vi Đông Dịch xoay xở với sự nổi tiếng mới trên mạng xã hội. Triệu Phổ ngày 7/6 bình luận, Vi Đông Dịch không cần sự chú ý hay khen ngợi từ người dùng mạng, mà cần sự chăm sóc và hỗ trợ, nhắc đến trách nhiệm của gia đình và nhà trường.
Đại học Bắc Kinh và chị họ của Vi Đông Dịch cho biết anh mắc bệnh nha chu, từng điều trị hai lần năm ngoái và vẫn cần tiếp tục điều trị. Vi Đông Dịch ăn chay từ nhỏ nhưng vẫn nạp đạm từ trứng, sữa. Gia đình cho biết họ luôn khuyến khích anh tăng cường vận động, giữ gìn sức khỏe và kêu gọi công chúng không nên lo lắng.
Gia đình Vi cho hay người thân hỗ trợ anh mở tài khoản Douyin để kết nối tốt hơn với thế giới bên ngoài. Anh sẽ không phát sóng trực tiếp, nhưng sẽ chia sẻ kiến thức toán qua tài khoản này.
Vi Đông Dịch tài giỏi thế nào?
Vi Đông Dịch được giáo viên đánh giá là “thiên tài toán học có năng khiếu và phong cách rất giống Trần Cảnh Nhuận”. Trần Cảnh Nhuận (1933-1996), quê ở Phúc Kiến, là nhà toán học người Trung Quốc đã có nhiều cống hiến quan trọng cho lý thuyết số, bao gồm định lý Chen và số nguyên tố Chen.
Năm 14 tuổi, khi đang học lớp 8, Vi Đông Dịch được thầy giáo Trương Vĩnh Hoa đưa vào đội tuyển Olympic của trường THPT Sư phạm Sơn Đông. Một năm sau, anh được miễn thi lên thẳng cấp ba.
Vi Đông Dịch 2 lần đoạt giải vàng Olympic Toán Quốc tế
Vi Đông Dịch đã vượt qua các kỳ tuyển chọn khắt khe trong năm 2007 và 2008 để giành suất trong đội tuyển Trung Quốc dự thi Olympic Toán Quốc tế (IMO).
Ngày 21/7/2008, tại IMO lần thứ 49 tổ chức ở Madrid, Tây Ban Nha, Vi, 16 tuổi, học sinh lớp 10, đã giành huy chương vàng với điểm số tuyệt đối. Anh sau này cũng tiếp tục giành huy chương vàng IMO lần thứ 50 ở Bremen, Đức.
Khi được hỏi “đã làm bao nhiêu bài tập để giành được huy chương vàng Olympic?”, Vi Đông Dịch cho hay anh không làm nhiều nhưng “nghĩ” rất nhiều. Bài nào nghĩ ra rồi thì không cần làm. Với anh, giải toán có lẽ chưa hoàn toàn thỏa mãn. Anh thường tự ra đề, đặt câu hỏi rồi dành thời gian dài suy nghĩ tìm lời giải.
Sau khi giành huy chương vàng Olympic Toán Quốc tế, Vi Đông Dịch được tuyển thẳng vào khoa Toán, Đại học Bắc Kinh năm 2010. Anh lấy bằng cử nhân năm 2014 và bằng tiến sĩ năm 2018.
Sau khi vào đại học, Vi Đông Dịch trở thành “huyền thoại” của khoa Toán. Có một học kỳ Vi được chọn làm trợ giảng. Giáo sư giới thiệu anh với các bạn: “Đây là trợ giảng của các bạn. Nếu có bài tập không làm được, có thể hỏi tôi. Nếu tôi không làm được thì hỏi trợ giảng. Nếu cả trợ giảng cũng không làm được, chắc đề bài sai rồi!”.
Vi Đông Dịch tự nghĩ ra nhiều phương pháp giải toán còn ngắn gọn hơn phương pháp tiêu chuẩn, được gọi là “Phương pháp Vi” và “bất đẳng thức Vi Đông Dịch”.
Vi Đông Dịch hiện đang giảng dạy tại Đại học Bắc Kinh
Từ tháng 12/2017 đến tháng 11/2019, anh làm nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Trung tâm Nghiên cứu Toán học Quốc tế Bắc Kinh. Trung tâm này thành lập năm 2005, là viện nghiên cứu do nhà nước đầu tư trong khuôn viên Đại học Bắc Kinh.
“Lĩnh vực nghiên cứu chủ đạo của Vi là phương trình đạo hàm riêng, giải tích hình học. Anh sở hữu khả năng phân tích và tính toán xuất sắc, đã công bố hơn 10 bài nghiên cứu trên các tạp chí Toán học quốc tế nổi tiếng”, là giới thiệu về Vi Đông Dịch trên trang web trung tâm.
Từ tháng 12/2019 đến nay, Vi Đông Dịch làm giảng viên Đại học Bắc Kinh. Trước đó, Đại học Havard đã chi rất nhiều tiền để mời anh đến giảng dạy, nhưng anh kiên quyết từ chối và chọn ở lại Trung Quốc để tiếp tục cống hiến cho sự nghiệp toán học của đất nước.
Trong khuôn viên của Đại học Bắc Kinh, người ta thường thấy anh luôn đi một mình và dường như đang suy tư về điều gì đó. Nhưng thế giới nội tâm của anh lại rất phong phú; dù tưởng chừng như đang lơ đãng nhưng thực ra anh lại đang chìm đắm trong thế giới toán học của riêng mình. Tuy có tính cách hướng nội nhưng ngay khi bàn về toán học, anh có thể nói không ngừng nghỉ.